سنگ کلیه یکی از رایج‌ترین مشکلات دستگاه ادراری است که بسیاری از افراد در سنین مختلف، به‌ویژه در مناطق گرم و کم‌آب با آن درگیر هستند. عوامل متعددی از جمله کم‌آبی بدن، رژیم غذایی نامتعادل، ژنتیک، مصرف بیش از حد برخی داروها و البته کیفیت آبی که مصرف می‌کنیم، می‌توانند زمینهساز ایجاد سنگ کلیه شوند. همین موضوع باعث شده تا پرسشی مهم برای بسیاری از افراد به‌وجود آید که آیا ارتباطی بین تصفیه آب و کاهش سنگ کلیه وجود دارد؟
در این مقاله، به بررسی علمی و عملی ارتباط بین مصرف آب تصفیه شده و کاهش احتمال ابتلا به سنگ کلیه می‌پردازیم. برای این منظور، ابتدا به تعریف سنگ کلیه و نقش املاح موجود در آب در شکل‌گیری آن اشاره می‌کنیم، سپس تأثیر انواع دستگاه‌های تصفیه آب، کیفیت آب سخت و نرم، و در نهایت نکات مهمی که باید در مصرف آب سالم رعایت شود را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
سنگ کلیه بهصورت ساده به رسوبات سختی گفته میشود که از کریستال‌های نمک و مواد معدنی در کلیه‌ها تشکیل می‌شوند. این سنگ‌ها می‌توانند به اندازه‌های مختلفی رشد کرده و موجب انسداد مسیرهای ادراری، دردهای شدید و گاهی نیاز به جراحی یا دفع از طریق دارو شوند.
عوامل ایجاد سنگ کلیه به‌طور خلاصه شامل موارد زیر است:
نکته مهم این است که یکی از مهم‌ترین عوامل در پیشگیری از تشکیل سنگ کلیه، نوشیدن آب کافی با کیفیت مناسب است. اما اینکه کیفیت این آب چگونه باشد و آیا تصفیه آب میتواند نقشی موثر ایفا کند، موضوعی است که باید دقیق بررسی شود.
تاثیر املاح آب بر سنگ کلیه
چگونه آب تصفیه نشده باعث سنگ کلیه میشود؟ آب مصرفی ما حاوی املاح مختلفی است که بخشی از آن‌ها برای بدن مفید هستند، اما اگر بیش از حد مجاز باشند، به مرور زمان در کلیه‌ها رسوب کرده و منجر به سنگ‌سازی می‌شوند. به‌ویژه:
آبی که حاوی مقادیر بالایی از این املاح است، اصطلاحاً “آب سخت” نام دارد. آب سخت معمولاً در مناطقی با منابع آب زیرزمینی غنی از املاح رایج‌تر است. مطالعات متعددی نشان داده‌اند که مصرف مداوم آب سخت با احتمال بیشتر ابتلا به سنگ کلیه مرتبط است.
دستگاه‌های تصفیه آب خانگی بسته به نوع تکنولوژی مورد استفاده، می‌توانند طیف وسیعی از آلاینده‌ها، املاح محلول و ذرات معلق را حذف کنند. مهم‌ترین فناوری‌هایی که در این زمینه کاربرد دارند شامل موارد زیر هستند:
این فناوری پیشرفته‌ترین سیستم برای حذف املاح محلول در آب است. دستگاه‌های RO می‌توانند:
این کاهش املاح، مخصوصاً در مناطقی با آب سخت، تأثیر چشمگیری در پیشگیری از سنگ کلیه دارد.
بیشتر برای حذف ذرات معلق، گل‌ولای، میکروارگانیسم‌ها و باکتری‌ها استفاده می‌شوند، ولی نقش محدودی در حذف املاح محلول دارند.
به بهبود طعم و بو کمک میکند اما تاثیری در حذف املاح موثر بر سنگ کلیه ندارد.
بنابراین، اگر هدف اصلی کاهش احتمال سنگ کلیه باشد، استفاده از دستگاه‌های تصفیه آب RO یا RO+UV توصیه میشود.
در کنار همه مزایای حذف املاح مضر، یک نگرانی علمی دیگر نیز مطرح است که آیا حذف کامل املاح مفید مانند کلسیم و منیزیم از آب، میتواند مضر باشد؟
پاسخ این است که بدن ما بیشتر املاح موردنیاز خود را از طریق غذا دریافت میکند. اما مصرف مداوم آبی که کاملاً فاقد املاح باشد (مانند آب مقطر یا بیش از حد خالص)، در بلندمدت ممکن است باعث تغییر در تعادل الکترولیتی بدن یا افزایش جذب فلزات سنگین از منابع دیگر شود.
بنابراین بهترین رویکرد این است که:
نوشیدن آب تصفیه شده و کاهش سنگ کلیه
آب سالم تنها در کاهش سنگ کلیه موثر نیست، بلکه میتواند فواید زیر را نیز به همراه داشته باشد:
بنابراین، آب تصفیه شده با کیفیت بالا نه تنها سنگ کلیه را کاهش می‌دهد، بلکه به سلامت کلی سیستم کلیوی نیز کمک میکند.
برای جلوگیری از سنگ کلیه باید نکاتی را در هنگام نوشیدن آب رعایت کنید که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:
در پاسخ به پرسش اصلی مقاله یعنی آیا تصفیه آب میتواند سنگ کلیه را کاهش دهد؟ باید گفت دستگاه‌های تصفیه آب به‌ویژه آن‌هایی که از فناوری RO استفاده می‌کنند، با حذف املاح اضافی مانند کلسیم، نیترات و سایر مواد معدنی سنگساز، می‌توانند خطر ابتلا به سنگ کلیه را به میزان قابل‌توجهی کاهش دهند.
اما در کنار آن، رعایت سبک زندگی سالم، نوشیدن آب کافی، رژیم غذایی مناسب و کنترل سایر عوامل خطر نیز ضروری است. دستگاه تصفیه آب نه‌تنها یک انتخاب هوشمند برای سلامت کلیه‌ها، بلکه گامی اساسی در حفظ سلامت عمومی خانواده است.
